W dzisiejszym artykule chcielibyśmy przybliżyć Ci, Drogi Czytelniku, jeden z filarów fizjoterapii, którym jest fizykoterapia. Te dwa określenia mimo podobnego brzmienia oznaczają dwie zupełnie różne rzeczy. Podjęliśmy ten temat, ponieważ jest to bardzo często stosowana forma terapii (również jako uzupełnienie treningu mięśni dna miednicy) i z dużym prawdopodobieństwem każdy z nas na swojej drodze będzie miał do czynienia z zabiegami fizykalnymi.
Specjalistyczne szkolenia z zakresu treningu dna miednicy
Co to jest fizykoterapia?
Zdarza się, że pacjenci mylą dwa określenia: fizykoterapia i fizjoterapia. Te słowa mają zupełnie różne znaczenia. „Fizjoterapia” jest terminem szerszym, oznaczającym dziedzinę medycyny. Natomiast jeśli chcemy dobrze odpowiedzieć na pytanie „co to jest fizykoterapia”, musimy zdefiniować sobie kilka pojęć. Możemy wyróżnić trzy podstawowe rodzaje fizjoterapii:
- kinezyterapię, czyli lecznicze wykorzystanie ruchu,
- fizykoterapię, wykorzystującą w terapii czynniki fizyczne (występujące naturalnie oraz wytwarzane przez specjalne urządzenia),
- terapię manualną, gdzie terapeuta pracuje bezpośrednio z tkankami pacjenta wykorzystując swój dotyk, np. podczas masażu lub manipulacji stawowych.
Zabiegi fizykalne są głęboko zakorzenione w historii ludzkości. Już w starożytności wykorzystywano leczniczy wpływ ciepła, zimna oraz wody. Współcześnie wyróżniamy następujące rodzaje fizykoterapii: termoterapia, wodolecznictwo, światłolecznictwo, elektrolecznictwo, balneoterapia, terapia ultradźwiękami, terapie z wykorzystaniem pola magnetycznego oraz balneologia. Każda z powyższych form leczenia polega na zaaplikowaniu konkretnego bodźca do naszego organizmu, wywołującego określoną reakcję ze strony tkanek. Mechanizm skutecznego leczenia przez zabiegi fizykoterapeutyczne opiera się na zdolności reagowania tkanek na bodźce oraz na adaptacji organizmu do ich seryjnego stosowania.
Nie zapominajmy, że medycyna fizykalna to również działania wykorzystujące naturalne czynniki występujące w przyrodzie. Helioterapia, czyli kąpiele słoneczne, talasoterapia, czyli czerpanie z leczniczych walorów klimatu morskiego oraz subterraneoterapia jako forma lecznictwa podziemnego, są niesamowitymi formami fizykoterapii, które są bogate w korzystne dla zdrowia bodźce.
Kiedy wykorzystujemy fizykoterapię?
Bez wątpienia pracownie fizykoterapeutyczne są obowiązkowym wyposażeniem większości gabinetów, ośrodków rehabilitacyjnych, a także hoteli z usługą odnowy biologicznej. Szerokie spektrum wykorzystania tego typu zabiegów wynika z wielokierunkowego, holistycznego wpływu na organizm człowieka. Medycyna fizykalna daje możliwość:
- działania przeciwbólowego,
- działania przeciwzapalnego,
- zmniejszenia obrzęków,
- regulacji napięcia mięśniowo-powięziowego,
- usprawniania procesów gojenia się i regeneracji,
- poprawy ukrwienia i odżywienia tkanek,
- usprawnienia transportu na poziomie komórkowym,
- regulacji ciśnienia tętniczego krwi,
- regulacji układu hormonalnego.
W związku z powyższym różne rodzaje fizykoterapii są wykorzystywane m.in. u pacjentów ortopedycznych, leczących się reumatologicznie, kardiologicznie, po zabiegach operacyjnych, w terapii uroginekologicznej, w sporcie, u osób z przewlekłymi dolegliwościami bólowymi, a także w ramach odnowy biologicznej.
Skuteczność fizykoterapii jest potwierdzona wieloma badaniami klinicznymi. Warunkiem jej działania jest odpowiedni dobór zabiegu i jego parametrów do potrzeb konkretnego pacjenta. Należy zauważyć, że ta forma leczenia ma w dużej mierze charakter wspomagający terapię ruchem. Jest bardzo często stosowana w celu przygotowania tkanek do ćwiczeń. Jej działanie przeciwbólowe i rozluźniające ułatwia prowadzenie późniejszej rehabilitacji. Tak naprawdę łączenie prawidłowo dawkowanych bodźców fizykalnych z odpowiednio dobranym ruchem i zmianą stylu życia stwarza niemal doskonałe warunki do regeneracji ustroju. Efekty terapii mogą się pojawić już w trakcie trwania zabiegu, jak i po jakimś czasie od jego zakończenia. Ponadto wynikające z niej rezultaty mają charakter krótkoterminowy lub długoterminowy. Ta forma leczenia oddziałuje na organizm zarówno miejscowo jak i globalnie na cały ustrój.
Bezpieczeństwo fizykoterapii
Czy medycyna fizykalna jest bezpieczna dla każdego? Tak i nie. Należy mieć świadomość, że każdy zabieg ma swoje wskazania i przeciwwskazania. W planowaniu tego typu terapii ważny jest też sposób dawkowania. Inaczej dobiera się parametry dla pacjentów w stanie ostrym, a inaczej w okresie przewlekłym. Pamiętaj, aby zanim rozpoczniesz cykl zabiegów fizykoterapeutycznych dokładnie poinformować terapeutę o wszystkich swoich dolegliwościach – dzięki temu terapia będzie bezpieczna dla Twojego zdrowia. Najczęstszymi przeciwskazaniami do fizykoterapii, które będą wymagały odpowiedniej modyfikacji planu leczenia oraz konsultacji ze specjalistą są m.in.:
- ciąża,
- menstruacja,
- nowotwory,
- choroby zakaźne,
- gorączka,
- skłonność do krwawień,
- przerwanie ciągłości skóry,
- ryzyko zakrzepowo-zatorowe,
- zaburzenia czucia,
- stany zapalne,
- wszczepione implanty metalowe lub elektroniczne.
„Uniwersalne” przeciwwskazania do fizykoterapii nie istnieją. Powyżej wymienione stany wymagają indywidualnego podejścia, ale nie wykluczają całkowicie ze wszystkich form leczenia. Różnorodność zabiegów fizykalnych i praktycznie nieograniczone kombinacje dawkowania bodźców pozwalają na bezpieczne dobranie terapii do każdego pacjenta.
Trudno podsumować złożone procesy zachodzące w ludzkim organizmie podczas cyklu zabiegów fizykoterapeutycznych bez szczegółowej wiedzy o właściwościach każdego z nich. Dlatego wszyscy fizjoterapeuci są zobowiązani do stałego podnoszenia poziomu swojej wiedzy, umiejętności praktycznych i kwalifikacji. W temacie medycyny fizykalnej powstało wiele publikacji, z pomocą których możemy czerpać wiedzę, inspirować się i skutecznie programować terapię pacjentów.
Aby dokładnie zgłębić temat fizykoterapii potrzeba lat doświadczenia w prowadzeniu tego typu terapii. Jest to dziedzina, która nieustannie się rozwija, a rodzaje fizykoterapii są przedmiotem wielu badań naukowych. Dlaczego zdecydowaliśmy się poruszyć ten temat? Co wspólnego ma z treningiem mięśni dna miednicy? Zabiegi fizykoterapeutyczne są skutecznym uzupełnieniem kompleksowej terapii uroginekologicznej. Terapeuci wykorzystują je m.in. w leczeniu nietrzymania moczu lub w łagodzeniu bólu porodowego. Bardzo często prawidłowe przeprowadzenie treningu mięśni dna miednicy nie byłoby możliwe bez wcześniejszych zabiegów fizykoterapeutycznych takich jak np. elektrostymulacja. O tym, w jaki sposób można wykorzystać zabiegi fizykalne w terapii mięśniówki krocza dowiesz się już niebawem na naszym blogu, do którego lektury serdecznie zapraszamy.
Źródła:
- Mika T.: Fizykoterapia. Podręcznik dla wydziałów fizjoterapii medycznych studiów zawodowych. Wydanie II. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 1996.
- Nowotny J.: Podstawy fizjoterapii. Część I. Podstawy teoretyczne i wybrane aspekty praktyczne. Podręcznik dla studentów fizjoterapii i fizjoterapeutów. Wydanie IV. Wydawnictwo KASPER. Kraków 2004.
- Straburzyński G., Straburzyńska-Lupa A.: Medycyna fizykalna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. 1997.
