Nadreaktywny pęcherz – jak się z nim uporać?

Czy masz wrażenie, że korzystasz z toalety częściej niż inni? Regularne odczuwanie nagłej i silnej potrzeby oddawania moczu uniemożliwia Ci normalne funkcjonowanie? Dzisiejszy artykuł kierujemy do wszystkich, którzy zmagają się z objawami nadreaktywnego pęcherza, a także do tych, którzy chcą wiedzieć co robić, aby nieprawidłowymi nawykami nie dopuścić do tego zaburzenia. Jest to bardzo rozpowszechniony problem, który istotnie pogarsza jakość życia i wpływa na zaangażowanie społeczne wielu kobiet. Szacuje się, że zmaga się z nim około 12% dorosłych.

Pełna nazwa schorzenia, o którym chcemy dziś powiedzieć to zespół pęcherza nadreaktywnego (OAB – ang. overactive bladder). Definiuje się go jako naglące uczucie parcia na mocz występujące wspólnie ze zwiększoną częstością wizyt w toalecie w ciągu dnia i nocy, któremu może towarzyszyć niekontrolowany wyciek moczu („OAB-wet”) lub jego brak („OAB-dry”). Warunkiem do rozpoznania zespołu pęcherza nadreaktywnego jest brak infekcji dróg moczowych lub innych chorób.

Specjalistyczne szkolenia z zakresu treningu dna miednicy

Zapisz się na kurs BeBo^®

Przyczyny i objawy nadreaktywnego pęcherza

Skąd biorą się uciążliwe objawy OAB? Przyczyn jest wiele, a najważniejszą z nich jest nieprawidłowa praca pęcherza wynikająca między innymi z:

• szkodliwych nawyków toaletowych – regularnie powtarzanych przez długi czas, na przykład chodzenie do toalety „na zapas”,
• nadwrażliwej śluzówki pęcherza,
• niedoboru estrogenu,
• silnego stresu,
• słabego dna miednicy,
• obniżenia narządów rodnych,
• zbyt małej ilości przyjmowanych płynów.

Objawy nadreaktywnego pęcherza wiążą się z cierpieniem wielu kobiet i mężczyzn, ponieważ utrudniają wypełnianie codziennych zadań, a czasem nawet uniemożliwiają wyjście z domu. Pacjenci obawiają się, że nie zdążą do toalety na czas (mówimy wtedy o nietrzymaniu moczu z parcia naglącego). Kobiety i mężczyźni doświadczają częstego, bardzo silnego (nawet bolesnego) parcia na mocz, zmuszającego do natychmiastowego skorzystania z toalety (zarówno w dzień i w nocy) przy niewielkiej objętości zgromadzonego w pęcherzu płynu. Prawidłowo, pierwszy, delikatny sygnał o potrzebie wizyty w łazience powinien pojawić się przy ok. 150 ml zgromadzonego moczu, a mikcja staje się uzasadniona przy 300-550 ml. Jeżeli regularnie oddajesz mniej niż 300 ml, a odczuwane parcie jest imperatywne – to bezsprzecznie jest to powód do niepokoju, a Twoim pierwszym krokiem powinna być konsultacja u lekarza, aby wykluczyć występowanie poważnych jednostek chorobowych.

Do diagnostyki pęcherza nadreaktywnego służy szczegółowy wywiad, badanie przedmiotowe, analiza moczu w celu wykluczenia infekcji oraz obserwacja wizyt w toalecie. Aby dokładnie poznać nawyki toaletowe, wykorzystuje się tzw. dzienniczek mikcji, w którym zaznacza się epizody oddawania moczu, jego objętość, nasilenie parcia na mocz, przyjmowane płyny i niekontrolowane wycieki przez okres czasu wskazany przez specjalistę.

Pęcherz nadreaktywny – lepiej zapobiegać niż leczyć

Nie od dziś wiadomo, że najlepszym sposobem leczenia jest zapobieganie i profilaktyka 🙂 Pilnując codziennych nawyków już od najmłodszych lat, można łatwo zniwelować ryzyko pojawienia się późniejszych, uciążliwych i wstydliwych problemów z pęcherzem. Poniżej przedstawiamy kilka najważniejszych zasad, które pomogą uchronić się przed wystąpieniem objawów pęcherza nadreaktywnego.

1. Unikaj chodzenia do toalety „na zapas” – przed wyjściem z domu lub przed podróżą. Przyzwyczajasz wtedy receptory w ścianie pęcherza do jego opróżniania przy zbyt małej objętości zgromadzonego moczu, więc z czasem potrzeba skorzystania z łazienki będzie pojawiała się coraz częściej, a dostęp do niej stanie się kryterium życia społecznego.
2. Nie siadaj na zimnych powierzchniach.
3. Dbaj o swoje zdrowie i nie dopuszczaj do infekcji dróg moczowych np. w wyniku ciągłego przetrzymywania moczu w pęcherzu lub niedostatecznej higieny okolic intymnych.
4. Zatroszcz się o silne i wydolne mięśnie dna miednicy wykonując regularny trening według koncepcji BeBo^® (zajrzyj do wcześniejszych postów na blogu).
5. Pilnuj przyjmowania dostatecznej ilości płynów w ciągu dnia (ok. 1,5 litra). Może być to woda lub napoje ziołowe. Za bardzo skoncentrowany mocz silnie podrażnia śluzówkę pęcherza, co zmusza nas do częstszych wizyt w toalecie.
6. Zachowuj równowagę w swoim życiu, nie pozwalając na to, aby zapanował w nim przewlekły stres. Zorganizuj sobie czas na relaks i wypoczynek. Układ moczowy często negatywnie reaguje na zbyt dużą dawkę stresu.

Jak wyleczyć nadreaktywny pęcherz?

Leczenie pęcherza nadreaktywnego łączy w sobie odpowiednio zaplanowaną fizjoterapię, konsekwentną zmianę trybu życia, techniki behawioralne, a czasem nawet farmakologię. Najważniejsza jest modyfikacja przyzwyczajeń i nawyków. Obowiązują te same zasady co przy profilaktyce (omówiliśmy je powyżej). Ponadto wykorzystuje się ćwiczenia oddechowe, relaksacyjne oraz rozluźniające w celu wyciszenia organizmu. Pacjentki poznają specjalne techniki pozwalające na odwlekanie oddawania moczu w czasie. Należą do nich sposoby takie jak: wspięcie na palce, skrzyżowanie nóg, docisk na środek ścięgnisty krocza (siad na pięcie lub rogu biurka), napięcie zwieraczy, taktyka odwlekania („zrobię jakąś czynność, potem pójdę do toalety”), uspakajanie pęcherza spokojną rozmową lub odwracanie uwagi. Należy unikać wszelkich czynników drażniących pęcherz np. zimno, kawa, alkohol, słodzone napoje gazowane, sok grejpfrutowy. Postępowanie fizjoterapeutyczne skupia się także na regularnym treningu mięśni dna miednicy uzupełnionym o właściwe nawodnienie organizmu. Źródła naukowe proponują także w ramach leczenia pęcherza nadreaktywnego stosowne leki farmakologiczne oraz w przypadku pacjentek niereagujących na terapię behawioralną, formy takie jak: neuromodulacja kości krzyżowej lub przezskórna stymulacja nerwu piszczelowego.

Reasumując dzisiejszy tekst, chcielibyśmy zwrócić Twoją uwagę na fakt, jak ogromne znaczenie ma Twoje zachowanie, psychika, nawyki i dieta na prawidłowe funkcjonowanie pęcherza moczowego. Dopóki narząd ten nie sprawia nam problemu i dyskomfortu to nie zauważamy jego potrzeb. Dawniej Chińczycy zwykli powtarzać, że „pęcherz jest zwierciadłem duszy” – jego praca bardzo często odzwierciedla stan naszego zdrowia fizycznego i pęcherza. Skoro posiadasz już wiedzę na temat tego, skąd się bierze i jak wyleczyć nadreaktywny pęcherz, wykorzystaj ją i troszcz się o układ moczowy każdego dnia. Małe kroki i samodyscyplina prowadzą to sukcesu, a z pomocą wykwalifikowanych urologów i fizjoterapeutów uroginekologicznych możesz uporać się z dyskomfortem i trudnościami, które są wywoływane przez zespół pęcherza nadreaktywnego. Pamiętaj Drogi Czytelniku, że nie jesteś z tym sam i istnieją skuteczne sposoby, aby poradzić sobie z przykrymi objawami. Powodzenia!

Źródła:

1. Haylen B.T, de Ridder D., Freeman R.M., Swift S.E., Berghmans B., Lee J., et al.: An International Urogynecological Association (IUGA) / International Continence Society (ICS) joint report on the terminology for female pelvic floor dysfunction. Neurourol Urodyn, 2010, 29: 4-20; International Urogynecology J, 2010,21:5 -26.
2. Keller Y., Krucker J., Seleger M.: W drodze do istoty kobiecości. Trening dna miednicy. Wydanie II rozszerzone; Kraków 2019.
3. Raju R., Linder B.J.: Evaluation and Treatment of Overactive Bladder in Women. Mayo Clin Proc. 2020 Feb; 95(2):370-377.
4. Tanzberger R., Kuhn A., Möbs., Baumgartner U.: Dno miednicy. Fizjologia, patologia, diagnostyka i leczenie. Koncepcja Tanzberger®. red. Edward Saulicz. Wydanie 3. Edra Urban & Partner. Wrocław 2020.