W ostatnim wpisie poruszaliśmy kwestie zmian postawy ciała, które zachodzą w czasie ciąży. Był to mały wstęp do dzisiejszego tematu, który jest powiązany z ustawieniem kręgosłupa i obciążeniami na niego nakładanymi. Dość powszechnymi problemami u kobiet spodziewających się dziecka są dolegliwości bólowe pleców, a w szczególności rwa kulszowa – informacje na ten temat można znaleźć bez problemu. Pamiętajmy jednak, że niektóre Panie zmagają się także z uciążliwym bólem barku w ciąży, znanym jako rwa barkowa. Ze względu na to, że to zjawisko zdarza się o wiele rzadziej – rzetelnej wiedzy w przestrzeni publicznej na temat jest niewiele.
Specjalistyczne szkolenia z zakresu treningu dna miednicy
PRZYCZYNY RWY BARKOWEJ W CIĄŻY
Warto rozumieć zjawisko rwy barkowej w ciąży (inaczej zwanej brachialgią) bardziej jako objaw innych zaburzeń i dysfunkcji, niż jako chorobę samą w sobie. Bez względu na to co jest jej przyczyną, bez wątpienia powoduje silny ból – promieniujący od barku do szyi i przedramienia. Właściwie to może wystąpić u osoby w każdym wieku i każdej płci. Kobiety spodziewające się dziecka są szczególnie narażone na to schorzenie z powodu zmian hormonalnych i biomechanicznych zachodzących w ich organizmach.
Przyczyny bólu barku w ciąży mogą być złożone i wieloczynnikowe. Głównym powodem rwy jest najczęściej ucisk na nerwy w okolicy szyi i ramion, który może wynikać z następujących czynników:
- Zmiany hormonalne: wzrost poziomu relaksyny, hormonu rozluźniającego więzadła i stawy, może powodować niestabilność stawów i prowadzić do podrażnienia nerwów biegnących w okolicy stawu ramiennego.
- Zmiany postawy – charakterystyczna dla ciąży postawa, którą omówiliśmy ostatnio obciąża kręgosłup szyjny, predysponując do kłopotów związanych z stawami międzykręgowymi oraz krążkami międzykręgowymi.
- Obrzęki – zatrzymanie płynów w organizmie podczas ciąży może prowadzić do ucisku na nerwy (szczególnie charakterystyczne dla zespołu cieśni kanału nadgarstka).
- Wzrost masy ciała – dodatkowe kilogramy zwiększają obciążenie stawów i mięśni, co może powodować zbyt duże napięcia w okolicy szyi i barków.
- Wcześniejsze problemy zdrowotne – zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego, dyskopatie, przepukliny w tym odcinku lub urazy (w ciąży, kiedy organizm kobiety staje się bardziej podatny na przeciążenia, nawet drobne zaburzenia mogą prowadzić do znaczących dolegliwości).
- Nieprawidłowe nawyki – długotrwałe spędzanie czasu z pochyloną głową, np. nad telefonem lub książką generuje bardzo duże obciążenia na szyjny odcinek kręgosłupa.
GDZIE BOLI RWA BARKOWA, CZYLI JAKICH OBJAWÓW MOŻNA SIĘ SPODZIEWAĆ?
Zanim opiszemy charakterystyczne cechy bólu, to zwróćmy uwagę na to, gdzie boli rwa barkowa. Najczęściej objawy pojawiają się w okolicy szyi i stawu ramiennego – mogą się jednak różnić pod względem nasilenia i lokalizacji. Może być to promieniujący ból pod obojczykiem, wzdłuż ramienia, łokcia, a nawet przedramienia. Ten intensywny ból rąk w ciąży często przebiega wraz z uczuciem mrowienia, drętwienia lub pieczenia. W zaawansowanych przypadkach pacjentki odczuwają trudności w podnoszeniu ręki i wykonywaniu codziennych czynności, co świadczy o osłabieniu siły mięśniowej.
Ból rąk w ciąży może się nasilać podczas długotrwałego siedzenia lub stania, a także w nocy, kiedy ciało pozostaje w bezruchu. Niektóre kobiety zauważają również zwiększone dolegliwości podczas zmiany pozycji w czasie snu lub przy nieprawidłowym podparciu szyi. Z czasem symptomy mogą prowadzić do ograniczenia sprawności ruchowej, co dodatkowo pogarsza komfort życia.
LECZENIE I PROFILAKTYKA BRACHIALGII
Leczenie rwy barkowej w ciąży wymaga ostrożności ze względu na ograniczenia dotyczące stosowania leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Ważne jest, aby podjąć kroki minimalizujące dolegliwości przy zachowaniu bezpieczeństwa dla matki i dziecka (dlatego zawsze należy skonsultować chęć skorzystania z usług fizjoterapeuty z ginekologiem prowadzącym ciążę). Do najskuteczniejszych metod terapii należą: terapia manualna w celu zmniejszenia napięcia mięśniowego, delikatne ćwiczenia rozciągające i wzmacniające, a także relaksacyjne i oddechowe (dużym powodzeniem cieszy się joga dla kobiet w ciąży) połączone z technikami medytacyjnymi, które mają za zadanie zredukować stres i złagodzić napięcie mięśniowe. Nie bez znaczenia pozostaje reedukacja postawy ciała i praca nad codziennymi nawykami. Ponadto terapia może być wspomagana zabiegami z zakresu ciepłolecznictwa (na przykład poprzez stosowanie ciepłych okładów), profesjonalnie prowadzonym masażem leczniczym łagodzącym napięcie mięśniowe okolicy barków i szyi lub korzystaniem z odpowiednio wyprofilowanych poduszek ortopedycznych, zapewniających lepsze podparcie dla kręgosłupa szyjnego w trakcie spoczynku nocnego.
W przypadkach szczególnie silnego bólu lekarz może rozważyć bezpieczne dla ciąży środki farmakologiczne. Zawsze jednak decyzja o zastosowaniu leków powinna być podejmowana indywidualnie i pod nadzorem specjalisty.
Istnieje kilka sposobów na to, aby zapobiegać bólom barku w ciąży. Działania profilaktyczne obejmują między innymi:
- regularne ćwiczenia, czyli umiarkowaną aktywność fizyczną, dostosowaną do stanu ciąży (pomoc w utrzymaniu zdrowej postawy),
- stosowanie zasad ergonomii pracy i odpoczynku, obejmujących korzystanie ze specjalnych krzeseł, poduszek oraz właściwych pozycji podczas długotrwałego siedzenia,
- regularne korzystanie z techniki relaksacyjnych,
- unikanie sytuacji stresowych – psychiczne napięcie może pogłębiać dolegliwości bólowe, dlatego warto korzystać z metod wspierających spokój i relaks.
Koncepcja BeBo® (którą wykorzystujemy od wielu lat) zawiera wiele elementów z wyżej opisanej profilaktyki. Jest dostosowana do potrzeb kobiet w ciąży, a w jej założeniach można znaleźć sposoby na pracę ze zmieniającą się postawą ciała i płynącymi z tego zjawiska konsekwencjami. Ćwiczenia BeBo® to nie tylko trening dna miednicy. Program ten, poprzez techniki stabilizacji tułowia oraz konkretne propozycje metod relaksacyjnych, obejmuje pracę z całym ciałem. Ponadto daje dobry fundament pod zmianę nawyków na lepsze. Podczas warsztatów można nauczyć się właściwych wzorców poruszania się w ciągu dnia z uwzględnieniem prawidłowej postawy ciała oraz potrzeb całego kręgosłupa i mięśni dna miednicy.
Podsumowując, rwa barkowa w ciąży to dolegliwość, która choć uciążliwa, może być skutecznie łagodzona dzięki odpowiednim metodom terapeutycznym i profilaktyce. Kluczowe znaczenie mają właściwa postawa, regularne ćwiczenia oraz konsultacje z lekarzem w przypadku nasilających się objawów. Świadomość przyczyn i sposobów radzenia sobie z tym schorzeniem pozwala kobietom przygotowującym się do porodu cieszyć się okresem ciąży z większym komfortem i spokojem. Dbałość o zdrowie to najlepsza inwestycja dla mamy i dziecka.
Źródła:
- Kwolek A.: Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2012.
- Peene L., Cohen S.P., Brouwer B., James R., Wolff A., Van Boxem K., et al.: Cervical radicular pain. Pain Pract. 2023 Sep;23(7):800-817.
- Saini A., Mukhdomi T.: Cervical Discogenic Syndrome. 2023 Apr 3. StatPearls Treasure Island (FL): StatPearls Publishing;
