Telerehabilitacja – czym jest i czy może być skuteczna?

Z pewnością słyszałeś, a może nawet korzystałeś Drogi Czytelniku z „teleporady” u lekarza. W wielu przypadkach jest to duże ułatwienie zarówno dla pacjentów jak i personelu medycznego, a także znaczna oszczędność czasu i uniknięcie czekania w długich kolejkach do gabinetu. Czy zastanawiałeś się kiedyś nad wykorzystaniem takiej możliwości w kontakcie z fizjoterapeutą? Rehabilitacja na odległość wydaje się w pierwszej chwili pomysłem surrealistycznym. Jednak czas pandemii COVID-19 udowodnił, że takie rozwiązanie jest możliwe. Co więcej – przynosi wiele korzyści.

Specjalistyczne szkolenia z zakresu treningu dna miednicy

Zapisz się na kurs BeBo^®

CZYM JEST TELEREHABILITACJA?

Telerehabilitacja polega na stosowaniu rehabilitacji przy użyciu różnych technologii telekomunikacyjnych (np. wideokonsultacje, platformy internetowe, aplikacje na telefon, wirtualna rzeczywistości, wideokonferencje z użyciem czujników ruchu lub nacisku). Takie rozwiązanie cieszy się dużym powodzeniem w dziedzinach fizjoterapii takich jak: ortopedia, neurologia, kardiologia, pulmonologia i uroginekologia.

Termin „telemedycyna” po raz pierwszy zastosowano w 1993 roku i z każdym rokiem coraz bardziej zyskuje na znaczeniu w codziennej pracy z pacjentami. Obejmuje interaktywne konsultacje, usługi diagnostyczne, a także szerokorozumiane pojęcie telerehabilitacji. Warto zwrócić uwagę, że pojawienie się wirusa SARS-CoV-2 w 2019 roku zmusiło personel medyczny do maksymalnego ograniczenia kontaktu bezpośredniego – można powiedzieć, że wtedy doszło do rozwoju metod telerehabilitacji na pełną skalę.

Eksperci zachęcają do korzystania z usług telerehabilitacji, ponieważ udowodniono, że taka fizjoterapia jest tak samo wykonalna i skuteczna jak tradycyjne metody rehabilitacji „twarzą w twarz”, a także satysfakcjonująca dla pacjentów.

Forma stosowanej telerehabilitacji jest różna w zależności od dziedziny fizjoterapii, która ją stosuje. W gabinetach uroginekologicznych, pierwsza wizyta zwykle odbywa się „twarzą w twarz”. Po przeprowadzonym wywiadzie oraz badaniu funkcjonalnym fizjoterapeuta może zaproponować inwestycję w specjalne urządzenie do telerehabilitacji. Wtedy po odpowiednim przeszkoleniu i zaprogramowaniu treningów można rozpocząć ćwiczenia w domu. W uroginekologii najczęściej wykorzystuje się małe sondy dopochwowe lub trenażery zewnętrzne przypominające małą poduszkę. Urządzenia te są połączone z aplikacją w telefonie, która rejestruje parametry podczas wykonywania zleconych ćwiczeń. Zwykle taki trening „na odległość” odbywa się w postaci gier. Wtedy odpowiednia praca mięśni dna miednicy powoduje na przykład zdobywanie punktów w grze. Fizjoterapeuci uroginekologiczni wykorzystują telerehabilitację w schorzeniach takich jak: nietrzymanie moczu, bolesne stosunki seksualne, bolesne miesiączkowanie, profilaktyka obniżenia narządów rodnych i wiele innych. Różne typy sond umożliwiają stosowanie telerehabilitacji uroginekologicznej zarówno przez kobiety, jak i mężczyzn.

ZALETY TELEREHABILITACJI

Jakich korzyści mogą się spodziewać pacjenci i fizjoterapeuci korzystający z usług „na odległość”? Poniżej przedstawiamy kilka najważniejszych kwestii.

Po pierwsze, telerehabilitacja umożliwia zachowanie ciągłości w opiece nad pacjentem. Oznacza to, że terapia może odbywać się każdego dnia, a nie tylko podczas godziny w gabinecie. Ponadto fizjoterapeuta nadzorujący trening ma stały dostęp do wyników pacjentów i na bieżąco może oceniać ich postępy, kontrolować i modyfikować przebieg sesji ćwiczeniowych.

Po drugie, telerehabilitacja wpływa na poprawność wykonywanych ćwiczeń w domu. Pacjenci dostają na bieżąco odpowiedź zwrotną na ekranach swoich telefonów i tabletów, a rehabilitant w danych zebranych z poszczególnych treningów otrzymuje informację o ich regularności i poprawności.

Zwróćmy uwagę również na to, że wiele osób nie ma motywacji, aby stosować się do zaleceń fizjoterapeutów w warunkach domowych. Świadomość stałego monitoringu ćwiczeń zwiększa szansę na utrzymanie regularności w wykonywaniu „zadań do domu”. Co więcej, pacjenci stają się zaangażowanymi partnerami w terapii, a ich świadomość zdrowotna poprawia się.

Innym aspektem, który warto omówić jest niepewność i poczucie wstydu. Telerehabilitacja zapewnia nam fizjoterapię w komfortowych, domowych warunkach. We własnym, znanym środowisku znacznie łatwiej jest ćwiczyć.

Fizjoterapia „na odległość” znosi także bariery terytorialne i pozwala zaoszczędzić czas. Pacjenci stosujący tą formę treningu, nie muszą stale i regularnie dojeżdżać do gabinetu na konsultacje. Jest to ogromna korzyść zarówno z punktu widzenia młodych, zapracowanych osób, jak również pacjentów starszych, którzy bardzo często nie mają fizycznych możliwości dojazdu do fizjoterapeuty.

Nie zapominajmy też o tym, że aplikacje do telerehabilitacji umożliwiają kontakt z fizjoterapeutą na przykład w postaci czatu lub wideorozmowy. Można więc bez problemu skontaktować się w razie pojawienia się jakichkolwiek wątpliwości i pytań.

WADY TELEREHABILITACJI

Niestety, oprócz wielu korzyści, telerehabilitacja posiada wady i może być czasem źródłem niedogodności. Po pierwsze, wysoki koszt urządzeń może być przeszkodą w ich nabyciu. Co prawda, na rynku pojawia się coraz więcej firm produkujących tego typu aparaty, ale wciąż mogą one dużo kosztować. Innymi trudnościami, które mogą napotkać pacjenci są wymagania technologiczne (zawsze należy sprawdzić, czy nasz telefon, tablet lub komputer będą w stanie odtworzyć aplikacje i jej wszystkie funkcje) oraz umiejętności w korzystaniu z tego typu sprzętów – szczególnie jeśli chodzi o osoby starsze.

Można zatem stwierdzić, że telerehabilitacja to stale rozwijające się narzędzie umożliwiające pacjentom dostęp do terapii bez wychodzenia z domu. Dzięki nowoczesnym technologiom możliwe jest monitorowanie postępów oraz dostosowanie ćwiczeń do indywidualnych potrzeb. To wygodne i efektywne rozwiązanie wspiera proces leczenia i rehabilitacji na każdym jego etapie.

Źródła:

1. Keller Y., Krucker J., Seleger M.: W drodze do istoty kobiecości. Trening dna miednicy. Wydanie II rozszerzone; Kraków 2019.
2. Muñoz-Tomás M.T., Burillo-Lafuente M., Vicente-Parra A., Sanz-Rubio MC, Suarez-Serrano C., Marcén-Román Y., et al.: Telerehabilitation as a Therapeutic Exercise Tool versus Face-to-Face Physiotherapy: A Systematic Review. Int J Environ Res Public Health. 2023 Feb 28;20(5):4358.