Trening mięśni dna miednicy jest leczeniem pierwszego wyboru w przypadku nietrzymania moczu. Stanowi on również nieodłączny element profilaktyki zaburzeń w obrębie tkanek krocza. Warto wiedzieć, że oprócz ćwiczeń oraz zmiany stylu życia w terapii inkontynencji wykorzystuje się medycynę fizykalną czyli fizykoterapię. Jest to jeden z trzech głównych fundamentów fizjoterapii, polegający na dostarczaniu do naszego organizmu różnorodnych bodźców fizycznych, które mają na celu wywołanie konkretnych reakcji ze strony tkanek. Tymi bodźcami mogą być między innymi: światło, ciepło, zimno, prąd elektryczny lub fale ultradźwiękowe. W ocenie zabiegów fizykoterapeutycznych należy mieć na uwadze, że ich zastosowanie powinno się odbywać w ścisłym związku z treningiem, edukacją oraz technikami manualnymi na każdym etapie postępowania fizjoterapeutycznego mającego na celu wyeliminowanie i zapobieganie nasileniu objawów nietrzymania moczu. Temat medycyny fizykalnej rozwinęliśmy w jednym z poprzednich wpisów na blogu (zachęcamy do jego lektury, aby było Ci łatwiej odnaleźć się w dzisiejszym artykule o stosowaniu fizykoterapii w nietrzymaniu moczu).
Specjalistyczne szkolenia z zakresu treningu dna miednicy
Jak wykorzystać fizykoterapię w nietrzymaniu moczu?
Fizykoterapię można skutecznie stosować w leczeniu większości powszechnie występujących zaburzeń układu ruchu. Wykorzystuje się ją także w uroginekologii. Nietrzymanie moczu jest problemem, w terapii którego najlepiej sprawdza się trening mięśni dna miednicy i zmiana codziennych nawyków. Mamy jednak środki, które wspomagają postępowanie fizjoterapeutyczne. W ramach fizykoterapii w nietrzymaniu moczu najczęściej wykorzystuje się elektrostymulację mięśni dna miednicy – o tej metodzie możemy znaleźć wiele informacji w rzetelnych artykułach i publikacjach. Cieszy się ona skutecznością i popularnością wśród wielu pacjentek i fizjoterapeutek uroginekologicznych. Ponadto terapię inkontynencji uzupełnia się o zabiegi magnetostymulacji, SIS (Super Indukcyjna Stymulacja) oraz elementy balneologii. Należy zwrócić uwagę na znaczącą rolę postępu technologicznego, dzięki któremu dochodzi do stałego doskonalenia metod fizykoterapeutycznych w nietrzymaniu moczu. Rozwój współczesnej inżynierii biomedycznej pozwala na wdrażanie coraz bardziej skutecznych i komfortowych dla pacjentów technik terapeutycznych.
Elektrostymulacja mięśni dna miednicy – czy naprawdę taka straszna?
U wielu osób hasło „elektrostymulacja” wywołuje strach. Wyobrażenie elektrod ułożonych w okolicy krocza może powodować dyskomfort, szczególnie jeśli nigdy wcześniej nie spotkaliśmy się z taką metodą leczenia i nie wiemy czego się spodziewać. Zabieg ten powoduje skurcz mięśnia oraz wzrost siły mięśniowej, dlatego w terapii nietrzymania moczu może być stosowany indywidualnie lub w połączeniu z treningiem mięśni dna miednicy i terapią biofeedback (wtedy leczenie jest najskuteczniejsze). Obecnie, w zależności od indywidualnych wskazań wykorzystuje się stymulację przezpochwową, przezodbytową albo powierzchniową.
Elektrostymulacja jest szczególnie pożądanym wyborem u osób, które mają trudność w odczuwaniu swojego dna miednicy oraz nie są w stanie samodzielnie i poprawnie napiąć mięśni tam zlokalizowanych. Te zabiegi pomagają zainicjować prawidłowy skurcz, co zwiększa efekty terapeutyczne. Fizjoterapeuci stosują je zarówno w nietrzymaniu moczu wynikającym z osłabionych mięśni, jak również w celu wyciszenia pęcherza przy parciach naglących.
Pamiętaj, aby zawsze przed wdrożeniem terapii z wykorzystaniem elektrostymulacji poinformować fizjoterapeutę o stanach zapalnych dróg rodnych i moczowych, wszczepionym rozruszniku serca, ciąży lub chorobach nowotworowych.
Obecna technologia pozwala na wykorzystywanie elektrostymulatora w gabinecie, oraz w warunkach domowych – po wcześniejszym badaniu i instruktażu fizjoterapeuty. Sprzęt bardzo często posiada możliwość połączenia się z odpowiednią aplikacją np. w telefonie, dzięki czemu ćwicząc w domu można być pod obserwacją terapeuty. Dostępne na rynku urządzenia do elektrostymulacji dają również możliwość użycia biofeedbacku. Wykorzystując taką opcję pacjenci otrzymują informację zwrotną o napięciu mięśniowym, dzięki czemu łatwiej jest się nauczyć świadomej aktywacji i rozluźnienia tkanek krocza. Jest to niezastąpiona pomoc podczas samodzielnych ćwiczeń między wizytami w gabinecie.
Magnetostymulacja
Zabiegi magnetostymulacji stanowią pewnego rodzaju alternatywę dla elektrostymulacji – wciąż jeszcze mało rozpowszechnioną. Są one jednak bardziej komfortowe, zupełnie bezbolesne oraz mogą być prowadzone w ubraniu. Magnetostymulacja w nietrzymaniu moczu polega na biernej stymulacji mięśni dna miednicy. Pole magnetyczne przenika do narządów miednicy, działając na włókna ruchowe nerwów unerwiających mięśniówkę krocza. W konsekwencji dochodzi do naprzemiennego kurczenia się i rozluźniania mięśni, co pacjent wyraźnie odczuwa w czasie trwania zabiegu.
Super indukcyjna stymulacja w terapii nietrzymania moczu
Super Indukcyjna Stymulacja (SIS) jest nowoczesną technologią wykorzystującą pole elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości. Jest z powodzeniem wykorzystywana jako zabieg fizykoterapii w nietrzymaniu moczu, ponieważ rozluźnia i pobudza mięśnie oraz poprawia odżywienie tkanek krocza. Aparat zabiegowy jest wyposażony w aplikatory, które dostarczają do organizmu bodziec wywołujący skurcze mięśniowe. Zabieg jest nieinwazyjny i łatwy w stosowaniu. Czas jednorazowej terapii to około 10 minut i jest ona wykonywana codziennie lub co kilka dni w zależności od kondycji pacjenta.
Inne sposoby na uzupełnienie leczenia zaburzeń dna miednicy
Terapię nietrzymania moczu doskonale wspomagają zabiegi poprawiające ukrwienie i odżywienie tkanek krocza. W tym celu stosuje się elementy lecznicze z balneologii:
- ochlapywanie zimną wodą – w celu podniesienia napięcia mięśniowo-powięziowego oraz stymulacji naczynioruchowej, przy występowaniu stanów takich jak późny połóg, obniżenie narządów miednicy mniejszej, wysiłkowe nietrzymanie moczu, gazów, stolca, zaparcia,
- ciepła nasiadówka – w celu rozluźnienia tkanki mięśniowej i poprawy ukrwienia, gdy występuje zwiększone napięcie mięśni dna miednicy lub zwieraczy, zespoły bólowe, przewlekłe stany zapalne lub zaburzenia ukrwienia.
Obydwie metody mogą zostać wzbogacone o dodatki takie jak olejki eteryczne (krwawnik, cyprys, lawenda).
Mamy nadzieję, że udało się nam przybliżyć Ci temat stosowania fizykoterapii w nietrzymaniu moczu. Zabiegi z zakresu medycyny fizykalnej stanowią doskonałe uzupełnienie terapii oraz zwiększają jej skuteczność. Pamiętaj jednak, że ich głównym zadaniem jest wspomaganie Twojej własnej pracy i wysiłku. Żadna technologia nie zastąpi starannie i regularnie wykonywanego treningu mięśni dna miednicy oraz wdrożenia korzystnych dla ochrony krocza nawyków. Jeśli zadajesz sobie pytanie o co chodzi z dobrymi przyzwyczajeniami i sumiennym ćwiczeniem, to zajrzyj do wcześniejszych wpisów na blogu, gdzie wyjaśniamy dokładnie te zagadnienia.
Źródła:
- Keller Y., Krucker J., Seleger M.: W drodze do istoty kobiecości. Trening dna miednicy. Wydanie II rozszerzone; Kraków 2019Seleger M., Krucker J., Keller Y., Trinkler F.: Trening dna miednicy. Ukryta siła mężczyzny. Poprawa jakości życia i potencji. Wydanie I; Kraków 2020.
- Mazur-Bialy A.I., Kołomańska-Bogucka D., Nowakowski C., Tim S.: Urinary Incontinence in Women: Modern Methods of Physiotherapy as a Support for Surgical Treatment or Independent Therapy. Journal of Clinical Medicine. 2020; 9(4):1211.
- Seleger M., Krucker J., Keller Y., Trinkler F.: Trening dna miednicy. Ukryta siła mężczyzny. Poprawa jakości życia i potencji. Wydanie I; Kraków 2020.
- Tanzberger R., Kuhn A., Möbs., Baumgartner U.: Dno miednicy. Fizjologia, patologia, diagnostyka i leczenie. Koncepcja Tanzberger®. red. Edward Saulicz. Wydanie 3. Edra Urban & Partner. Wrocław 2020.
