Praca z drugim człowiekiem – bez względu na jej charakter – zawsze stanowi pewnego rodzaju wyzwanie. Z jednej strony jest ciekawa i różnorodna, ale potrafi być również nieprzewidywalna i niejednokrotnie nas zaskoczyć. W wielu przypadkach stawia przed nami niełatwe wyzwania wymagające wykorzystania tzw. „kompetencji miękkich”, takich jak na przykład: zdolność do motywowania innych, asertywność, kreatywność, wysoka kultura osobista, radzenie sobie z krytyką lub umiejętność aktywnego słuchania.
W dzisiejszym tekście chcielibyśmy poruszyć temat zasad dobrej komunikacji z pacjentem, ze szczególnym skupieniem się na specyfice pracy w gabinecie uroginekologicznym. Omówimy aspekty relacji między fizjoterapeutą a człowiekiem przychodzącym do niego po radę, a także spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób najlepiej nauczyć się trudnej sztuki komunikowania się z drugą osobą.
Specjalistyczne szkolenia z zakresu treningu dna miednicy
Na czym polega fizjoterapia uroginekologiczna?
Zanim przejdziemy do omówienia zasad, którymi powinien kierować się każdy terapeuta pracujący z pacjentem lub pacjentką z problemami uroginekologicznymi, zastanówmy się nad specyfiką pracy w gabinecie o takiej specjalizacji.
Fizjoterapia uroginekologiczna jest dziedziną, skupiającą się głównie na zaburzeniach i objawach w okolicy układu moczowo-płciowego i miednicy. Nie oznacza to jednak, że terapeuci poddają terapii jedynie powyższe okolice. W myśl holistycznego podejścia i rozumienia anatomii i fizjologii człowieka, wielokrotnie zdarza się, że przyczyną dolegliwości krocza jest występowanie nieprawidłowości w innych obszarach ciała. Właśnie dlatego każdy fizjoterapeuta uroginekologiczny pracuje z całym organizmem.
Dziedzina fizjoterapii uroginekologicznej obejmuje swoją opieką pacjentów z zaburzeniami takimi jak: nietrzymanie moczu i stolca, obniżenie narządów miednicy mniejszej, bolesne miesiączkowanie, zaparcia, wszelkie dolegliwości bólowe w okolicy krocza, dysfunkcje seksualne, problemy z bliznami oraz wiele innych. W tego typu gabinecie można również przygotować swoje ciało do porodu lub zabiegów chirurgicznych, a także wrócić do pełnej sprawności w okresie połogu.
Ze względu, że jest to dziedzina niejednokrotnie poruszająca tematy wstydliwe i krępujące, to praca o takiej specjalizacji wymaga specyficznego podejścia i wysoko rozwiniętej umiejętności komunikacji z pacjentem.
Komunikacja z pacjentem – zasady, których należy przestrzegać
Tak jak wspomnieliśmy we wstępie do niniejszego tekstu, praca z osobą doświadczającą problemów uroginekologicznych często zmusza nas do wprawnego posługiwania się kompetencjami miękkimi. Tak naprawdę powinny być one codziennością dla każdego fizjoterapeuty, bez względu na dziedzinę, w której się specjalizuje. Tego typu umiejętności stanowią fundament zasad komunikacji z pacjentem. Poniżej przedstawiamy najważniejsze reguły, które powinny być stosowane w pielęgnowaniu dobrej i opartej na zaufaniu relacji między fizjoterapeutą, a człowiekiem korzystającym z jego usług.
- Pamiętaj, że przychodzi do Ciebie pacjent z konkretnym problemem funkcjonalnym. Leczysz człowieka, a nie jego diagnozę i wyniki badań.
- Nie oceniaj pacjentów.
- Słuchaj uważnie i okaż zainteresowanie tym co mówi pacjent (nie rób w tym czasie innych rzeczy). Jeżeli przyszedł do Twojego gabinetu, to znaczy, że jest gotowy okazać Ci zaufanie – nie zawiedź go.
- Pamiętaj, że objawy, których doświadcza pacjent mogą być dla niego krępujące i niezrozumiałe.
- Podczas rozmowy zachowaj neutralny wyraz twarzy.
- Używaj profesjonalnego słownictwa anatomicznego, ale zrozumiałego dla pacjenta. W razie potrzeby wytłumacz, pokaż na rycinie lub zastosuj metody wizualizacji i ćwiczeń świadomościowych (szczegółowo omawialiśmy je we wcześniejszych wpisach na blogu). Nie infantylizuj części ciała, o której rozmawiacie.
- Miej na uwadze, że tematyka i słownictwo związane z układem moczowo-płciowym dla wielu osób pozostaje tabu.
- Zostaw swoje emocje i problemy osobiste na zewnątrz – za drzwiami gabinetu.
- Każda część badania i terapii powinna być poprzedzona słownym wyjaśnieniem i zapytaniem o zgodę.
- Wspólnie z pacjentem ustalaj cele terapii.
- Bądź zaangażowany, kreatywny i skupiony na realizacji celu, który chcecie osiągnąć.
Jak nauczyć się komunikacji z pacjentem?
Wielu młodych fizjoterapeutów, którzy dopiero rozpoczynają swoją ścieżkę zawodową, zadaje sobie pytanie, co zrobić, aby prowadzić umiejętną komunikację z pacjentem. Skąd czerpać wiedzę na ten temat? Książki, piśmiennictwo naukowe, a może jakieś szkolenie? Owszem, obecny rynek oferuje wiele narzędzi, dających świetne podstawy teoretyczne nawiązywania relacji z drugim człowiekiem. Istnieje wiele obszernych rozpraw naukowych z dziedzin psychologii i socjologii, które definiują wszystkie zasady komunikacji. Ponadto, na większości kursów dla fizjoterapeutów poruszana jest tematyka umiejętnego rozmawiania z osobą przychodzącą na terapię. Jednak czy rzeczywiście te wszystkie środki są w stanie nauczyć nas dobrego komunikowania budzącego wzajemne zaufanie? Tak jak zaznaczyliśmy we wstępie: praca z drugim człowiekiem może być nieprzewidywalna i wielokrotnie nas zaskoczyć. Dlatego najlepszym sposobem na naukę komunikacji z pacjentem jest po prostu praktyka i zbieranie doświadczenia zawodowego. Warto być świadomym podstaw teoretycznych i stosować zasady proponowane przez psychologów, ale to praktyka czyni mistrza :).
Tematyka zasad komunikacji z pacjentem uroginekologicznym wydaje się z pozoru prosta i oczywista. Jednak specyfika tej dziedziny sprawia, że bardzo łatwo jest zranić osobę szukającą pomocy i nadużyć jej zaufania. Często zdarza się, że są to wizyty pełne emocji – zarówno tych dobrych – jak i trudnych.
Zasady, które przytoczyliśmy są uniwersalne i sprawdzą się bez względu na dziedzinę, w której pracujesz. Fundamentem jest aktywne słuchanie i traktowanie pacjenta z najwyższym szacunkiem. Dla Ciebie to może być dwudziesta wizyta w tygodniu, ale dla niego jest to moment przełomowy. Liczy na Twoją pomoc i jest gotów okazać Ci zaufanie. Szanuj go i zobacz w nim człowieka, a nie kolejne rozpoznanie zakwalifikowane według ICD-10.
Źródła:
- Kliszcz J.: Psychologia dla fizjoterapeutów i masażystów. Wybrane zagadnienia. Difin SA. Warszawa 2015
